Adventskalender 2020 dag 5

De roodborst

5 weetjes over de meest gekende tuinvogel

Dat roodborstjes je in de gaten houden bij het werken in de tuin, wist je misschien al. Dat ze dan niet al te schuw zijn, merk je snel. Maar is je gevederde tuinvriend wel zo lief als hij er uit ziet? En waarom tikt hij tegen je raam? We zetten 5 weetjes over dit beroemde zangvogeltje op een rij.

(Bron : Natuurpunt)

1/ Tikken tegen ‘t raam

“Roodborstje tikt tegen ‘t raam, tik, tik, tik. Laat mij erin. Laat mij erin.” Een regel uit een oud Nederlands kinderliedje, waarin een roodborst lijkt te smeken achter wat voedsel en warmte.

Roodborsten tikken inderdaad soms tegen ramen. Niet uit voedselgebrek of koude. Wel uit agressie tegen de soortgenoot binnen hun territorium. Roodborsten herkennen hun eigen reflectie in het raam niet. Zij denken een indringer te zien. En vallen dus keer op keer hun spiegelbeeld aan, wat dikwijls verwonding of totale uitputting met zich meebrengt. Heb jij zo’n opgewonden roodborstje dat aan je raam tikt? Voorkom dan de weerspiegeling door bijvoorbeeld tijdelijk iets op het raam te plakken.

2/ Ten aanval

Je hebt het vast al eens gezien: een rode flits, gevolgd door een tweede. Twee roodborsten verwikkeld in een territoriale strijd. Soms op leven en dood. Want in tegenstelling tot zijn vertederende uiterlijk is de roodborst een agressief vechtersbaasje. Hij gebruikt zijn oranjerode borst om indringers af te schrikken en aarzelt niet om fel aan te vallen. In alle seizoenen krijgt de roodborst onmiddellijk een rood waas voor de ogen bij het zien of horen van een soortgenoot. Deze indringer verjaagt hij onmiddellijk. Je zal dan ook zelden twee roodborsten samen aantreffen op je voedertafel.

3/ Thuisblijver of toerist

Onder de roodborsten heb je stand- en trekvogels. Mannetjes zijn eerder standvastig en blijven meestal ‘thuis’ in eigen land. Ze markeren met hun luide zang een voedselgebied, waar ze de hele winter blijven. Vrouwtjes en jonge vogels trekken in het najaar naar het Zuiden (Frankrijk, Spanje, Portugal). De roodborsten op je voedertafel in de winter zijn echter vaak toeristen. Het zijn noordelijke Scandinavische wintergasten. Zij zoeken hun toevlucht in tuinen omdat vele geschikte (bos-) territoria reeds bezet zijn door inheemse roodborsten. Meestal is de roodborst in je wintertuin dus niet dezelfde als je zomerse vogelvriend. Naar het voorjaar toe wordt er weer verhuisd en barst de strijd om een nieuw territorium opnieuw los.

4/ Unisex zangtalent

Bij zangvogels geldt dat meestal enkel de mannetjes zingen. Roodborsten vormen hierop een uitzondering. Roodborst-vrouwtjes zingen ook, vooral in de herfst. Luidkeels laten beide sexen hun parelende zang, afgewisseld met hoge tonen, de lucht in schallen. Je kan hen horen van vroeg in de ochtend tot laat in de avond, zelfs als het (nog) donker is. Ze gebruiken hun zangtalent om hun territorium af te bakenen. Roodborsten zijn qua uiterlijk hetzelfde. Zo gebeurt het dat- in de broedtijd- een vrouwtje meestal eerst wordt aangevallen als ze in zijn territorium een lied komt zingen. Daarbij reageert zij minder agressief dan in de rest van het jaar. Eenmaal hij daardoor zijn vergissing ingezien heeft, maakt hij haar attent het hof en beantwoordt haar bedelgedrag met lekkere hapjes.

5/ Modern huishouden

Vormt het mannetje een paar met het vrouwtje dan gaan ze – zoals een modern koppel – eerst even samenwonen. Het territorium wordt tussen beiden verdeeld want samen voedsel zoeken is uitgesloten. Pas later wordt er aan een nageslacht gedacht. Hun nest bevindt zich op of laag bij de grond. En hoewel het nest eerder een slordig samenraapsel is van grassen, bladeren en andere zachte materialen, wordt het opmerkelijk goed proper gehouden. Uitwerpselen van de jongen worden door de ouders zorgvuldig weggedragen. Om geen agressie op te wekken, hebben de jongen van de roodborst een volledig bruin gevlekt verenkleed. Zonder oranjerode borst. Zo vallen ze ook minder op voor eventuele vijanden. De rode borst krijgen ze in het najaar van hun eerste levensjaar. Nog voor de winter gaan ze dan op zoek naar een eigen territorium.

Tekst: Christine Machiels

Hopelijk zie je ook roodborstjes in je tuin verschijnen! Nu weet je hoe ze eruit zien, hoe ze fluiten en wat ze graag eten.

Veel kijk- en tekenplezier !!!