Leraar Nederlands Ides Callebaut

De eerste persoon die ik graag wou interviewen, is Ides Callebaut.  Hij was mijn leraar Nederlands in de Normaalschool te Brugge (toen Sint-Andreas Garenmarkt, nu VIVES)  toen ik voor onderwijzeres studeerde. Ik ben hem zeer dankbaar want door hem leerde ik houden van onze taal.  Hij leerde ons creatief omgaan met taal en bracht ons de liefde bij voor het lezen en voorlezen aan kinderen. Hij leerde ons genieten van de schoonheid van onze taal. Dit was het begin van mijn goesting naar boeken en taal…

Gesprek met Ides Callebaut, leraar Nederlands op rust en tekenaar.

Wat was je beroep voor je pensioen?

Voor ik met pensioen ging, was ik docent Nederlands in de lerarenopleiding van wat nu VIVES heet.  Op het einde van mijn loopbaan was ik halftijds ook pedagogisch begeleider Nederlands van het Vlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs.  Ik hield me vooral bezig met de vraag : “Hoe geef je zo goed mogelijk Nederlands in de basisschool?”  Daaruit kwamen twee boeken van : Kinderen schrijven en Taalbeschouwing op de basisschool.

Waarom koos je ervoor om met taal bezig te zijn?

Ik was heel blij met beide jobs.  Les geven vond ik sowieso boeiend en iets mogen doen om zo’n belangrijk en complex vak als Nederlands boeiender en zinvoller te maken vond ik fantastisch.  Ik had me als leerling immers altijd wat geërgerd over de normale manieren van les geven.  Hoe kun je over taal, wat we de hele dag en in allerlei omstandigheden gebruiken, saaie lessen geven? Dat vond ik altijd absurd.  Daarenboven kunnen we met taal heel belangrijke en goede dingen doen, maar ook anderen veel pijn doen.  Ik ben dan ook nog altijd geboeid door taal.  Ik volg een beetje de evolutie in taalonderwijs en taalkunde en ik heb het gevoel dat mijn ideeën nog altijd gelden.  Een troost.

Wat was het boek dat je heeft doen lezen?

Ik weet niet welk boek me zin heeft gegeven om te lezen.  Ik denk dat ik, zoals veel mensen, lezen boeiend vond omdat ik daardoor veel te weten kon komen.

Je hebt een mooie tekenstijl.  Ik herken nog steeds jouw grappige tekeningen.

Naast mijn voornaamste werk tekende ik heel veel en teken nu nog.  Ik kan het gewoon niet laten.

Is humor belangrijk voor je?

Humor is heel belangrijk voor me.  Het maakt het leven draaglijker en ook gewoon leuker.

Teken je nog steeds voor handboeken en artikels? Je wenskaarten zijn ieder jaar een leuke verrassing voor mij.

Meestal vraagt men me tekeningen te maken bij een boek of een artikel.  Daar haal ik dan inspiratie.  Daarbij heb ik de rare neiging om in alles iets komisch te zien, ook in heel serieuze dingen.  Dat helpt me om leuke tekeningen te bedenken.

Gebruik je nog steeds het taalmodel om een tekst te analyseren of is het wat veranderd?

De negen vragen van het taalmodel gebruik ik nog altijd spontaan en als ik een communicatie heel serieus wil aanpakken, systematisch.  Die negen vragen zijn voor mij altijd een voordeel geweest tegenover mensen die ze niet gebruikten.

Lees je veel? Wat?

Ik vind dat ik te weinig lees, maar voor sommigen zou het misschien lijken dat ik veel lees : mijn krant, interessante artikels die ik door mijn twittervrienden leer kennen.  Ik heb ook een heel lang lijstje van boeken die ik zou willen lezen, omdat verstandige mensen die aanraden, maar dat lijstje wordt nooit korter.  Integendeel.  Ik lees zowel heel goede romans (Abdollah, Amado, Barbéry, Cervantes, Philippe Claudel, Coetzee, Dostojewski, Hesse, Irving, Le Clézio, Maalouf, Modiano, Murakami, Nothomb, Amos Oz, Pamuk, Pirsig, Singer, Tellegen, Kuijer, Wolkers…) als non-fictie (Steven Pinker, Georges Steiner, J.-M.Pelt, Darwin, Sacks, Baricco, Fisk, Van Reybrouck, Van der Horst…) en kunstboeken.  Als je mij vraagt welke boeken ik zou aanraden, dan zijn het boeken van die schrijvers die ik gelezen heb en heel goed vond.

Wat is voor jou het mooiste kinderboek?  Waarop moet je letten als je een goed kinderboek wil kopen?

Wat kinderboeken betreft, ben ik niet meer mee.  Ik ben nog altijd dol op Guus Kuijers Madeliefboeken. Als mijn kleinkinderen bij ons logeren, lees ik hen altijd een stukje van hem voor en zij vinden hem ook heel goed.  Soms ook iets van Tellegen, al is dat moeilijker.  Toch vinden ze het ook mooi.  Voor mij is het mooiste kinderboek Roosje Weiss” van Roberto Innocenti.

Voor zover ik weet is het niet meer te koop in het Nederlands.  Dat vind ik verschrikkelijk, want dat betekent dat mensen die met kinderboeken werken, leerkrachten, bibliothecarissen… niet in staat zijn de buitengewone kwaliteit van een boek te zien als dat boek er niet opvallend en sexy eruitziet.  (Dat is trouwens iets wat ik aan het onderwijs en zeker aan het vak Nederlands verwijt : kinderen leren er niet het verschil merken tussen iets wat kwaliteit heeft en iets wat flauw is van kwaliteit.  Dat zie je ook aan wat erg populair is en vaak alleen die kwaliteit heeft, terwijl prachtige dingen door bijna niemand gesmaakt en gekend zijn.)  Eigenaardig is dat Innocenti eigenlijk een tekenaar is.  Toch heeft hij het verhaal bedacht.  Het verhaal is nochtans schitterend : de tweede wereldoorlog in een klein Duits stadje met een concentratiekamp gezien door de ogen van een meisje.  Ideaal dus om kinderen te laten lezen.  Daarenboven toont het boek die situatie zoals ze echt is zonder ze te verbloemen.  Roosje Weiss sterft door een onnozel ongeluk en toch eindigt het boek met de lente, waarbij weer overvloedig bloemen bloeien.  Daarenboven zijn de tekeningen buitengewoon passend bij het verhaal.  Niet erg sexy dus, maar met veel liefde en zorg en buitengewoon knap geschilderd.  Het hele boek is trouwens heel verzorgd qua lay-out ook.  En toch zag bijna niemand het bij ons.  Vreselijk vind ik dat.

Een boek van een tekenaar dat ook zo’n mooi en tegelijk diepgaan verhaal heeft, is Max en de maximonsters van Maurice Sendak.

De tekeningen zijn ook zo verzorgd, maar tegelijk ook leuk.  Dat heeft van dat boek een wereldberoemd boek gemaakt, dat prijzen gewonnen heeft en waarvan een opera en een film gemaakt werden.  Ik heb er eens met mijn studenten ook een kleine musical van gemaakt die we op school uitgevoerd hebben.  Gelukkig hebben wij in onze taal ook o.a. Guus Kuijer en Toon Tellegen, maar ook nog anderen…

Wat was voor jou het mooiste boek voor volwassenen?

Dat vind ik moeilijk om te zeggen.  Toen ik jong was, vond ik De gebroeders Karamazow van Dostojewski het mooist, maar later heb ik nog heel mooie boeken gelezen.  Op mij heeft ook Zen of de kunst van het motoronderhoud van Pirsig een enorme indruk gemaakt toen ik nog kleine kinderen had en bezig was met een boek over schrijven, maar er zijn veel uitstekende boeken.

Wat zijn de criteria voor een goed boek?

Ik heb ooit les gegeven over waaraan je een goed boek kunt herkennen.

  • Je hebt de grootste kans een heel goed boek te vinden bij een schrijver die door kenners als een heel goede schrijver gewaardeerd wordt.
  • Een heel goed boek vind je meestal ook bij een goede uitgeverij.
  • Als je merkt dat een boek heel goed verzorgd is, is de kans ook groot.  Steiner vond “betrokkenheid” een kenmerk van kwaliteit.  Ik ben het daarmee eens.
  • Kwaliteit herken je ook als de werkelijkheid niet onecht voorgesteld wordt.  Helaas is dat niet zo vaak het geval.
  • Boeken, gedichten, liedjes… over onnozelheden zijn nooit goed, vind ik.
  • Als je door een boek gepakt wordt, is de kans groot dat het een goed boek is.
  • Als een boek me iets doet zien waar ik zelf nooit aan gedacht had, vind ik dat ook een goed boek.
  • ….

Wat vind je van de hedendaagse literatuur?

Ik zie niet in waarom de hedendaagse literatuur minder goed zou moeten zijn dan de oudere.

Als je een boek zou geschreven hebben, welk boek zou dat dan zijn?

Ik heb twee boeken geschreven over mijn vak en ik ben daar tevreden over.  Ik heb verstandige mensen iets kunnen bijbrengen.  Romans zou ik niet kunnen schrijven.

Wat is je lievelingsquote?

Mijn lievelingsquote is een haiku van Bashu  :

Wanneer je goed kijkt

bloeit er een herderstasje

onder de heining.

Een passage uit een boek die ik nog altijd fantastisch vind omdat die alle kwaliteiten heeft die ik reeds aanhaalde, is de eerste bladzijde van het boek Zo’n mooie zondag van Jorge Semprun.

&&&&&&&&&

Ik wil Ides heel erg bedanken voor dit interview.  Het was boeiend en interessant.  Ik herken nog steeds de leraar van toen.

 

 

 

 

 

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *